Popcorn brain: waarom we ons steeds minder goed kunnen concentreren

In een wereld waarin we constant worden blootgesteld aan prikkels van onze telefoons, sociale media en digitale schermen, is het geen verrassing dat onze spanningsboog korter wordt. Misschien herken je het wel: je scrolt door Instagram terwijl je tegelijkertijd een serie kijkt, en ondertussen check je ook nog even je mail. Dit heeft dus eigenlijk gewoon een naam: popcorn brain.

De term 'popcorn brain' werd in 2011 bedacht door onderzoeker David Levy. Het is de omschrijving voor een korte spanningsboog, verstrooide gedachten en constant schakelen tussen verschillende onderwerpen. Volgens psycholoog Reena Patel werkt ons brein bij popcorn brain als een pan vol springende maïskorrels: snel, chaotisch en altijd in beweging.

Hoewel het geen officiële medische aandoening is, wijzen experts erop dat overmatig schermgebruik en veel tijd doorbrengen op het internet een grote rol spelen. Neuropsycholoog Jessica McCarthy vergelijkt het bezoeken van een drukke kermis of een casino. Iedere keer dat je een scherm gebruikt, wordt je brein blootgesteld aan een constante stroom van visuele en auditieve prikkels. Hierdoor wordt het lastiger om te focussen

Ons brein is van nature geprogrammeerd om op zoek te gaan naar beloningen – en die weten we simpelweg gewoon goed te vinden op een scherm. Elke keer dat we een like krijgen op social media of een nieuwe video bekijken, komt er een klein beetje dopamine vrij. Dit is ook wel het gelukshormoon. Het zorgt voor een kort moment van voldoening, waardoor we geneigd zijn om steeds opnieuw naar onze telefoon te grijpen voor zo'n nieuw momentje.

Volgens Dr. McCarthy raakt ons brein hierdoor gewend aan de directe bevrediging die we constant kunnen halen uit de telefoon en andere schermen. Dit kan ervoor zorgen dat taken die meer tijd en concentratie vergen minder aantrekkelijk worden. Denk bijvoorbeeld aan het lezen van een boek of een diepgaand gesprek voeren. We raken verslaafd aan snelle prikkels, en vinden het juist lastiger om ons lange tijd op één ding te focussen.

Vraag je je af of jij last hebt van popcorn brain? Dan is het tijd om eens te kijken of je voldoet aan de signalen van popcorn brain. Kun jij je bijvoorbeeld, maar lastig concentreren op één taak? Dan zou dit te maken kunnen hebben met popcorn brain. Ben jij ook constant aan het wisselen tussen verschillende apps of berichten? Dan kan dat ook duiden op dit probleem. Verder geeft popcorn brain je ook gevoelens van stress en onrust én kan het ervoor zorgen dat je mentaal uitgeput raakt. Ook ben je dankzij popcorn brain minder in staat om te genieten van offline activiteiten.

Hoewel het misschien onschuldig lijkt, kan popcorn brain gevolgen hebben voor onze mentale- en fysieke gezondheid. Mensen met een korte spanningsboog zijn sneller afgeleid, wat kan leiden tot verminderde productiviteit en verhoogde stress. Daarnaast kan overmatig schermgebruik uiteindelijk ook leiden tot sociale isolatie, slaapproblemen of een slechte lichaamshouding. 

In een tijdperk waarin technologie overal is, is het niet gek dat onze hersenen moeite hebben met focussen. Popcorn brain is een herkenbaar fenomeen dat steeds vaker voorkomt. Gelukkig kunnen we met een paar bewuste keuzes onze spanningsboog verbeteren. Daarvoor kun je een paar praktische tips inzetten.

Stel limieten in voor al je sociale media apps én zet meldingen uit. Zo spendeer je minder tijd op deze apps en word je niet door meldingen verleid de apps steeds te openen.

Plan voor jezelf periodes in, waarin je ongestoord aan één taak werkt. Leg dan alle schermen helemaal weg, zodat je niet in de verleiding komt.

Ga op zoek naar hobby's en activiteiten die je offline kunt doen. Denk bijvoorbeeld aan wandelen, schilderen of een boek lezen.

Kies er bewust voor om je telefoon te pakken en berichten te checken, en doe dit op vaste momenten. Zo voorkom je dat je gaat dwalen in je telefoon en ineens uren doorbrengt op je scherm.

Genoeg beweging en fysieke activiteit helpt om je brein een reset te geven. Dit zorgt ook voor stressvermindering.