EU-voorzitter von der Leyen: de vrouw die zich staande houdt in een mannenwereld

De Europese politiek is nog altijd een old boys’ club, maar als er één vrouw is die zich daar niets van aantrekt, is het Ursula von der Leyen wel. Als eerste vrouwelijke voorzitter van de Europese Commissie heeft ze haar eigen weg gevonden tussen alle mannelijke ego’s en politieke spelletjes. En dat allemaal terwijl ze telkens opnieuw moet bewijzen dat ze niet onderdoet aan haar mannelijke collega’s. Hoe ze dat doet? Dat vertellen we je

Voordat ze een van de meest invloedrijke vrouwen ter wereld werd, was Ursula von der Leyen 'gewoon' dokter en moeder van zeven (ja, zeven!) kinderen. Maar politiek bloed kruipt waar het niet gaan kan, en al snel begon ze een carrière in de Duitse politiek. In 2019 werd ze benoemd tot voorzitter van de Europese Commissie - een echte mijlpaal te noemen, want nooit eerder had een vrouw deze functie bekleed.

Dat ze ‘het eerste vrouwelijke staatshoofd van de EU’ werd genoemd, maakte meteen duidelijk hoe mannen nog altijd de dienst uitmaken in de Europese politiek. Want waarom moet het er überhaupt bij gezegd worden? Alsof een vrouw op die positie een uitzondering is en niet gewoon niks meer dan normaal zou moeten zijn.

Von der Leyen heeft meer dan eens meegemaakt dat ze als vrouw niet dezelfde behandeling krijgt als haar mannelijke collega’s. Het bekendste voorbeeld is de ‘Sofagate’ in 2021. Tijdens een bezoek aan Turkije mocht Charles Michel (destijds voorzitter van de Europese Raad) op een stoel plaatsnemen, terwijl Von der Leyen geen zitplek aangeboden kreeg en moest toekijken vanaf een sofa - vandaar de term 'Sofagate'.

Ze was duidelijk stom verbaasd, maar hield het professioneel. Later liet ze in een toespraak weten dat het een perfect voorbeeld was van hoe vrouwen dagelijks over het hoofd worden gezien. "Dit gebeurde, omdat ik een vrouw ben. Was dit ook gebeurd als ik een pak en das had gedragen?" vroeg ze zich af. "Ik voel me gekwetst en alleen, als vrouw en als Europeaan."

Dat vrouwen nog altijd niet als vanzelfsprekend worden gezien in topposities, is iets wat Von der Leyen wil veranderen. Toen ze EU-voorzitter werd, maakte ze direct duidelijk dat ze een gelijke man-vrouwverdeling in de Europese Commissie wilde. Ze drong er bij de lidstaten op aan om vrouwelijke kandidaten naar voren te schuiven. Maar helaas zonder succes, er heerste nog steeds een mannelijke meerderheid.

In 2024 gebeurde het opnieuw. Ondanks dat Von der Leyen met klem vroeg om ook vrouwen aan te dragen voor de commissaris rollen, was het aantal landen die dit ook daadwerkelijk deden, teleurstellend te noemen. Nadat de commissievoorzitter er bij een aantal lidstaten verder op had aangedrongen, was het aantal kandidaten wat omhooggegaan: slechts 8 van de 27 genomineerde EU-commissarissen waren vrouwen.

Hoewel dit een kleine stijging is en Von der Leyen haar inspanningen "daarom absoluut de moeite waard" noemde, blijft ze verder strijden voor een meer gelijke verdeling van man en vrouw. "Mijn ervaring is dat als je er niet om vraagt, je het ook niet krijgt. We moeten in staat zijn om diversiteit in evenwicht te brengen. Een soort van vertegenwoordigen van wat de Europese Unie is, wie de mensen van de Europese Unie zijn. En de helft van de mensen in de Europese Unie is vrouw", aldus Von Der Leyen.

Von der Leyen heeft al een hoop bereikt, maar ze is nog niet klaar. Met haar herverkiezing in 2024 zet ze haar missie voort: een Europa dat niet alleen sterker wordt, maar ook een plek wordt waar vrouwen op gelijke plaats naast en met mannen staan.

Is dat een uitdaging in een wereld vol alfamannetjes die gewend zijn de dienst uit te maken? Dat is wel zeker. Maar als iemand dat kan, is het Ursula von der Leyen wel.