Wat schuilt er achter onze liefde voor true crime?

We gruwelen bij crime scene-foto’s, volgen elke aanwijzing op de voet en zitten in shock als de dader onthuld wordt. True crime, of het nu via podcasts, documentaires of boeken is, heeft ons in zijn greep. Maar waar komt die fascinatie vandaan? En kan die obsessie kwaad?

Van Ted Bundy tot Willem Holleeder, we willen alle details van hun misdaden weten. We bingen documentaires zoals Making a Murderer of De kinderen van Ruinerwold, en bespreken ze de volgende dag enthousiast met collega’s. Die gedeelde interesse zorgt voor een gevoel van verbinding. Maar onze obsessie gaat veel verder terug dan Netflix-documentaires. Volgens mediawetenschapper Dan Hassler-Forrest van de Universiteit Utrecht is onze liefde voor moord en criminaliteit al eeuwenoud. Denk maar aan de hysterie rondom Jack the Ripper in de 19e eeuw. Mensen raakten gefascineerd door gevaar, juist omdat de wereld steeds onvoorspelbaarder en complexer werd.

Waarom voelen we die aantrekking? Neuropsycholoog Ariane Bazan zegt dat we ons voorbereiden op potentieel gevaar. We kijken true crime om na te denken: wat zou ik doen in zo’n situatie? Het geeft ons een gevoel van controle. Door de worstcasescenario’s te bestuderen, ontwikkelen we een soort overlevingsplan.

Maar kunnen we er ook te ver in gaan? Ja, waarschuwt Hassler-Forrest. Als media inspelen op onze angst, kan dit leiden tot een vertekend beeld van de wereld. We denken al snel dat de kans om een seriemoordenaar tegen te komen groter is dan in werkelijkheid. Daarnaast is er de vraag hoe slachtoffers en nabestaanden zich voelen. In series als Dahmer geven zij vaak aan dat ze opnieuw getraumatiseerd worden door de aandacht voor de misdaden.

Toch kan true crime ook een positieve bijdrage leveren, zoals in het geval van cold cases die door nieuwe aandacht opgelost worden. Voor ons als kijkers blijft het belangrijk te beseffen dat we dit allemaal vanuit onze veilige woonkamer bekijken, en dat we voorzichtig moeten zijn met het romantiseren van deze duistere verhalen.