Misschien herken je de situatie waarin je jezelf onbewust verliest tijdens het boodschappen doen omdat je zoveel keuzes moet maken, producten moet filteren en verpakkingen moet afstruinen. Of wanneer de kledingstukken ’s ochtends vroeg door de lucht heen vliegen en je maar niet kunt bedenken wat je waarmee combineert. De kunst van het kiezen oftewel keuzestress, het is een waar fenomeen.
Gezegend met vrijheid
We leven in een maatschappij die overheerst wordt door vraag en aanbod. ‘Gezegend met vrijheid’ zou je kunnen zeggen, maar wat mij betreft worden we eerder getroffen. Stel, je bent in de supermarkt en wilt hapjes inkopen voor een verjaardag, waaronder wat kaasjes en worst. Je staat voor het schap en denkt: jeetje, dit is best wel overweldigend. Vervolgens begint je keuzeproces. Keuze 1: wat voor soort kaas en/of worst wil ik? Keuze 2: Ben ik merk-gevoelig? Ga ik voor A-merken, het huismerk of de goedkope optie? Keuze 3: hoeveel heb ik nodig van deze producten? Goedkopen opties gaan vaak gepaard met grote aantallen, waarbij duurdere opties zorgen voor minder aanschaf van deze producten. Barry Schwartz schrijft in zijn boek ‘The paradox of choice’ dat er maar liefst 230 soorten soep, 175 soorten theezakjes en wel 15 extra-virgin olijfolies zijn. En voor wat?
Minder is meer
Een aantal jaar geleden is er een interessant onderzoek gedaan, genaamd ’the Jam experiment’, waar potten jam in verschillende hoeveelheden werden aangeboden. En wat bleek? Bij 4 keer zo weinig keuze werden er 10 keer meer aankopen gedaan. Een van de onderzoekers vertelt hier meer over in haar TED-talk ‘The art of choice’, mocht je hier geïnteresseerd in zijn. Dit resulteert vaak in het wegrennen van de situatie, omdat deze niet meer fijn aanvoelt. Een gelimiteerd of overzichtelijk aanbod geeft een gevoel van controle. Zeker als jij geneigd bent veel rekening te houden met de belangen van anderen. Hierdoor gaan er dagelijks zoveel opties en gedachten door je hoofd, dat je door de bomen het bos niet meer ziet.
Nieuwe gedragspatronen
En dat terwijl het keuzeproces eigenlijk iets heel moois is. Bij iedere keuze leer je jezelf beter kennen, dit door voor dingen te kiezen waar jij jouw tijd en energie aan wil besteden en waar niet aan. Nadat je een keuze hebt gemaakt, voel je uiteindelijk vanzelf aan of iets goed voelt of niet. Zo draagt het herhalen van bepaalde handelingen of gedachten bij aan het ontwikkelen van nieuwe gedragspatronen. En dit heb je deels zelf in de hand. Elke keuze die je maakt, maak je omdat je op dát moment denkt dat dátgene het beste is om te doen. Zolang je blijft luisteren naar jezelf, kun je niet verkeerd kiezen. We kunnen de boel blijven overdenken, terwijl het enige waar je op dit moment invloed op hebt, de keuzes zijn die jou nog te wachten staan.
