Je hebt het woord vast wel eens gehoord: gaslighting. Hoewel je weet dat het niet erg positief is, ben je misschien nog niet zeker wat het nou eigenlijk inhoudt. We leren je alles over deze manipulatietactiek en hoe je de signalen herkent in je relatie. Geen toxic relatie voor jou!
Gaslight
De naam van deze giftige techniek vindt zijn oorsprong in de film Gaslight uit 1944, waarin een man zijn vrouw probeert te overtuigen dat ze gek wordt. Hij doet dit onder andere door de gaslampen – gaslights – in het huis te dimmen en vervolgens zijn vrouw voor te liegen dat er niks met de lampen aan de hand is. Dit is precies waar gaslighting om gaat: iemand die dichtbij je staat laat je onnodig aan jezelf twijfelen. Bijvoorbeeld door te doen alsof jij altijd de boosdoener bent. Vaak is daarom gaslighting gepaard met narcistische trekjes.
Tactieken
In gaslighting wordt de aandacht dus naar jou verschoven. De gaslighter zit immers nooit fout en manipuleert je op zo’n manier dat je dit ook gaat geloven. Dit kan op verschillende manieren worden gedaan.
Ontkenning
Een typische manipulatietactiek is wanneer jouw partner iets ontkent terwijl jij aanvoelt dat er iets gaande is. De confrontatie wordt vaak beantwoord met ‘Dat is nooit gebeurd. Je haalt je dingen in je hoofd.’
A zeggen, B doen
Woorden en daden blijken niet altijd overeen te stemmen. Je partner zegt dat hij van je houdt en je respecteert, maar zijn gedrag bewijst het tegendeel. Ook naar de buitenwereld kan er door de gaslighter worden gezegd hoe goed jullie relatie wel niet is, iets wat jouw twijfels alleen nog maar versterkt. Als jullie relatie hem zo goed bevalt terwijl jij dit niet zo ervaart, zal het wel aan jou liggen… (dat is dus niet zo!)
Woorden verdraaien
Je spreekt je partner aan op iets en voordat je het weet zit je in een vurige discussie en worden er allerlei verwijten naar je hoofd geslingerd. Iets wat begon als een onschuldige opmerking over kleding opruimen wordt opgevat een ‘dus je vindt me slordig? Wat vind je nog meer onverzorgd aan me’?
Met de vinger wijzen
Een gaslighter doet er alles aan om geen gezichtsverlies te lijden. Hij is dan ook niet bang om al je onzekerheden en slechte acties naar boven te halen in een argument, allemaal met het doel dat jij je slechter over jezelf gaat voelen. Uiteindelijk ben jíj degene die je excuses aanbiedt. Je bent waarschijnlijk helemaal afgedwaald van het oorspronkelijke argument en vraagt je verward af hoe het gesprek opeens zo’n andere wending nam.
Jij stelt je aan
Vooral vrouwen worden vaak afgeschilderd als overemotioneel. Jouw boosheid wordt daarom gemakkelijk weggewuifd: je bent immers irrationeel en hysterisch. Of, nog erger: het zal wel weer de tijd van de maand zijn. De gaslighter doet er alles aan om jou te laten voelen dat je overdreven reageert.
Verbale agressie
Vaak worden de bovenstaande tactieken gepaard met verbale agressie. Om zo snel mogelijk de schuld bij jou te leggen escaleren discussies al gauw in schreeuwende ruzies. Elke onenigheid leidt tot een onmogelijke discussie waar je wordt uitgemaakt als een leugenaar of een gek.
What to do?
Herken je één of meerdere van deze tactieken in je partner? Dat is een goed teken: de meeste mensen beseffen namelijk niet dat ze worden gegaslight. Nu je dit doorhebt, kun je het beste je partner aanspreken op zijn gedrag. Bijvoorbeeld door te zeggen dat hij of zij geen andere dingen in het gesprek moet betrekken, of dat het niet eerlijk is wat er nu wordt gezegd.
Lees Hoe je narcistische en dominante vriendjes getemd krijgt voor meer tips.
